bios hataları ve anlamları

BIOS Sesli Hata Uyarılarının ve POST Mesajlarının Anlamı ve
Çözümü
Giriş
Bilgisayarınızı topladınız veya bilgisayarınıza herhangi bir
teknik müdahalede bulundunuz. Ama bilgisayar açılmıyor. İşte
bu yazıda herkese önce anlamsız gelen sesli hata mesajları ile
POST (Power-on self test) uyarılarına/hatalarına değineceğiz.
Normal bir boot işlemi esnasında sizin düğmeye basmanızla
birlikte önce bilgisayarın bütün bileşenlerine güç verilir,
ekran kartınız hemen kendi reklamını yapar ve POST ekranına
gelirsiniz. Burada, anakartınız Aabi bakalım bana neler
takılıymış havalarında bütün bileşenleri ufak bir teste tabi
tutar. Size bu sırada ekranda işlemcinizin hızı, ram
miktarınız gibi bazı bilgiler verilir. İşletim sisteminin
yüklenmeye başlamasından hemen önce ekrana (eğer ben yeterince
hızlıyım diyorsanız Pause tuşuna basarak istediğiniz kadar
seyredebileceğiniz) bir tablo gelir. Bu tabloda kabaca POST
işleminin sonuçlarını görürsünüz diyebiliriz. Peki ya normal
bir boot gerçekleşmezse?
Bilgisayarın başlamasını engelleyecek herhangi bir hatada ya
sesli ya da POST hata mesajları alırsınız. İyimser olmanın bir
alemi yok. Dolandırmadan söyleyeceğim. Sesli hata mesajları
genellikle ölümcül, POST mesajları ise genellikle uyarı
niteliğindedir. Genellikle diyorum çünkü, ekran kartı
arızasını işaret eden bir sesli hat mesajı sadece ekran
kartınızın yerinden oynamasıyla da ortaya çıkabilir.

Sesli Hata Mesajları
Hata Anlamı
1- Sürekli Ses Güç kaynağı arızası
2- Birçok kısa bip Anakart arızası
3- 1 uzun Bellek tazelenmesinde hata
4- 1 uzun 1 kısa Anakart veya BIOS çipi arızası
5- 1 uzun 2 kısa Ekran kartı arızası (Genellikle eski
kartlardaki DIP switch kaynaklıdır)
6- 1 uzun 3 kısa Ekran kartı arızası
7- 2 uzun 1 kısa Ekran kartı arızası (RAMDAC kaynaklı (?) )
8- 2 kısa Bellek parity (eşlik) hatası
9- 3 kısa Belleğin ilk 64klık bölümünde hata
10- 4 kısa Timer hatası
11- 5 kısa İşlemci hatası
12- 6 kısa Klavye işlemcisi hatası
13- 7 kısa İşlemci hatası
14- 8 kısa Ekran kartı belleğinde okuma/yazma hatası
15- 9 kısa BIOS ROM hatası
16- 10 kısa CMOS okuma/yazma hatası
17- 11 kısa Tampon Bellek Hatası

Gördüğünüz gibi bu bip sesleri hiç de hayırlı manalara
gelmiyor. Bu sorunların çözüm yolları;
1. hata için, güç kaynağınızın bağlantılarını kontrol edip bir
deneme daha yapın. Eğer sorun devam ediyorsa, üç vakte kadar
size yeni bir güç kaynağı gelecek demektir.

2, 4, 10, 12, 15 e 16 numaralı hatalar için, tüm kartları
işlemciyi ve RAm leri söküp tekrar takın. Öncelikle mümkün
olduğunca az bileşenle bilgisayarı başlatmaya çalışın. 4, 15
ve 16 numaralı hatalarda BIOS çipinin yerine düzgünce
oturduğundan emin olmak için üstüne hafifçe bastırın. Değişen
bir şey yoksa 4, 15 ve 16 numaralı hatayla karşı karşıyaysanız
yeni bir BIOS çipi edinin, yok eğer değilseniz zaten yeni bir
anakartınız olacağınız için BIOS çipiniz otomatik olarak
değişmiş olacaktır.

3, 8 ve 9 numaralı hatalarla baş etmek için öncelikle
RAMlerinizin yerlerine düzgün oturduklarından ve yuvalarla
aralarında herhangi bir yabancı maddenin bulunmadığından emin
olun. Eğer birden fazla bellek modülü kullanıyorsanız değişik
kombinasyonlar deneyin. Hata hala devam ediyorsa
belleklerinizi tek tek deneyerek sorunun hangisi/hangilerinde
olduğunu bulabilirsiniz.

5, 6 ve 7 numaralı mesajı alıyorsanız, ekran kartınızın yerine
iyice oturduğundan ve monitör bağlantısının düzgünce bir
şekilde yapıldığından emin olun. Problem sürüyorsa başka bir
ekran kartı ile bilgisayarı başlatmayı deneyin. Sonuç
alırsanız sizi tebrik ederiz çok yakın bir zamanda yepyeni bir
ekran kartınız olacak. Ekran kartlarıyla ilgili alacağınız
sesli hata mesajlarının neredeyse tamamı 6 numara olacaktır.
Bu nedenle şimdiden diii di dit dit sesine alışmanızda fayda
var.
11, 13 ve 17 numaralı hatalar için işlemcinizin düzgün bir
şekilde takıldığından emin olun. Mümkünse başka bir işlemciyle
denemelerde bulunun, sonuç alamazsanız özellikle 17 numaralı
hata için anakartınızdan şüphelenin.

POST Mesajları
Girişi ölümcül hata mesajlarından yaptık ama daha çok uyarı
niteliğinde olan POST mesajları ile ortamı biraz yumuşatmayı
ihmal etmiyoruz. Genel olarak açıklayıcı, birkaç kelimelik
(biraz İngilizce ile) anlaşılabilir niteliktedirler. Ama can
sıkmaya yetecek kadar ciddiye almak kaçınılmazdır. Bu mesajlar
anakarta, BIOSa, takılı olan donanıma, çipsete göre
değişiklik gösterebilirler. Yine de belli başlı birkaç hata
mesajıyla uygulanabilecek çözüm yollarını yazıyorum.
BIOS ROM checksum error - System halted: BIOS çipindeki bir
hatayı gösterir. Çipte fiziksel hata veya BIOS yazılımında
bozukluk olabilir. Sisteminizi yeni bir BIOS ile update edin,
sorun devam ediyorsa yeni bir BIOS çipi edinmeniz gerekecek.
CMOS battery failed: BIOS piliniz bitmiş veya bitmek üzere.
Pilin türünü belirleyip en yakın saatçiden yenisini
alabilirsiniz.
CMOS checksum error - Defaults loaded: Herhangi bir nedenden
dolayı BIOS ayarlarınızda bozukluk oluşmuş (muhtemelen bitmek
üzere olan BIOS pili yüzünden). Varsayılan ayarlar yüklenerek
sisteminizin zarar görmesi engellenmiş.

Floppy disk(s) fail: Sisteminize takılı bulunan disket
sürücü(ler) ile BIOS taki disket sürücü ayarları birbirini
tutmuyor. Disket sürücünüzün bağlantılarını kontrol edin,
BIOStaki ayarlar yanlışsa düzeltin. Sorun devam ediyorsa
disket sürücünüzde muhtemel bir fiziksel arıza var demektir.
Keyboard error or no keyboard present: Belki de en çok
karşılaşılan POST mesajı. Bu mesaj genellikle Press F1 to
continue diye devam eder. Siz de olmayan klavyenin F1 tuşuna
basarak hatadan kurtulabilir veya yeni bir klavye takarak
işleme devam edebilirsiniz.

Memory test fail: POST mesajlarının belki de en can sıkıcısı.
BIOStaki bellek ayarlarınızda olabilecek bir problemden
kaynaklanabildiği gibi, bellek modüllerinizdeki kısmi
(kısmi=belli bir bölümündeki) arıza nedeniyle de ortaya
çıkailir. Ayarlarınızdan eminseniz, başka bir bellek ile
sisteminizi tekrar açmayı deneyin.
Hard Disk(s) Fail: Sisteminizde mevcut disk(ler)le BIOS ta
belirilmiş disk ayarları birbirini tutmuyor demektir. BIOS&tan
disk ayarlarını otomatiğe getirin, master/slave ayarlarını
kontrol edin. Sorun devam ediyorsa disk sürücünüzde fiziksel
bir bozukluk kuvetle muhtemeldir.
Bunlar POST hatalarının sadece belli başlı olanları.